Klaudiusz Baran oraz Michał Nagy – laureaci nagrody FRYDERYKA w kategorii Album Roku Muzyka Kameralna, za album „Astor Piazzolla – Tango” po blisko dwóch dekadach po raz kolejny sięgają po utwory Astora Piazzolli. Tym razem aby złożyć mu hołd w stulecie jego urodzin.
Na płycie znajdują się utwory: Histoire du Tango, Double Concerto Hommage à Liège – Astora Piazzolli, oraz: Villa Luro – Tomása Gubitscha. W koncercie podwójnym duetowi muzyków towarzyszy Tarnowska Orkiestra Kameralna. Nagranie zostało zarejestrowane w Europejskim Centrum Muzyki w Lusławicach. Płyta inauguruje działalność wydawnictwa Immersive Sound.
Realizacja nagrań: Rafał Drewniany.
„Mam takie marzenie: że będą słuchać mojej muzyki w 2020. I w 3000 też. Czasami jestem tego pewny, bo ta, którą tworzę jest inna niż wszystkie. Bo w roku 1955 zaczął umierać jeden rodzaj tanga, aby mógł się narodzić inny i na świadectwie urodzenia jest mój Octeto de Buenos Aires”.
To początek wspomnień Astora Piazzolli zebranych przez Natalio Gorina.
Jak widać, marzenie się spełniło: w 2020 roku po repertuar Piazzolli sięga po raz kolejny duet Klaudiusz Baran – Michał Nagy.
„Historia tanga” została pierwotnie skomponowana na flet i gitarę – klasyczne instrumenty używane przez tzw. Starą Gwardię, kiedy tango wykonywane było przez muzyków-samouków na instrumentach przenośnych. To dlatego te najstarsze tanga komponowano na flet, skrzypce i gitarę. Pierwsza część tej tetralogii, Bordel 1900, to muzyczna ilustracja początków tanga, kiedy na przełomie wieku XIX i XX rodzi się ono w najbiedniejszych dzielnicach na obrzeżach miasta i trafia między innymi do domów publicznych – stąd szybkie i żywe tempo utworu.
Café 1930 to kolejny etap w jego historii: tango jest już bardziej stonowane, melancholijne, to już nie tylko taniec, pojawiają się bowiem teksty, a wraz z liryką przyjmuje ono bardziej sentymentalny charakter, traci nieco swoją agresywną lubieżność i nabiera cech tańca salonowego; powstaje tzw. tango liso (dosł. gładkie tango). Przy okazji tej „italianizacji” tanga (bo udział w tym procesie mieli liczni imigranci z Włoch) pojawiają się przelotnie kolejne instrumenty: akordeon (!) i mandolina.
Nightclub 1960 to czas, kiedy kończy się już Złota Epoka w historii tanga (lata 40. i 50.), ale za to słychać w nim wpływy brazylijskiej bossa novy – pierwsza zapowiedź twórczości Astora Piazzolli. Wreszcie Concert d’aujourd’hui, czyli „dzisiejszy koncert” – obrazuje etap, kiedy tango trafia na muzyczne wyżyny: do filharmonii i sal koncertowych.
Możemy tu podziwiać cały kunszt Piazzolli, jego znakomite przygotowanie teoretyczne, ale też wpływ muzyki Bartóka czy Strawińskiego… „W głowie mam ciągle Bacha, Schumanna i Mozarta i troszeczkę tanga” – tak autodefiniował się przecież kompozytor. Tym samym otrzymujemy kompletną historię tanga: od narodzin w dzielnicach biedoty, gdzie słychać jeszcze echa muzyki potomków afrykańskich niewolników, niejednokrotnie wyklęte i poniżane (jak i sam Piazzolla) we własnym kraju, z czasem dociera na szczyty i staje się muzyką międzynarodową – muzyczną wizytówką Argentyny.
Hommage à Liège czy inaczej Koncert Podwójny, na gitarę, bandoneon i orkiestrę smyczkową, został skomponowany przez Piazzollę w 1985 roku, a jego prawykonanie miało miejsce w tym samym roku na Międzynarodowym Festiwalu Gitarowym właśnie w Liège. Na gitarze grał legendarny Cacho Tirao, na bandoneonie sam Piazzolla, a orkiestrę smyczkową tworzyli soliści z Orchestre Philharmonique de Liège pod batutą kubańskiego kompozytora i dyrygenta Leo Browera. Tym razem mamy do czynienia z trylogią, na którą, oprócz wstępu, składają się Milonga i Tango. Ta pierwsza, z dominującą gitarą, bardziej melancholijna, nawiązująca do gatunku tak typowego dla regionu La Platy, wywodząca się od tradycyjnego śpiewu przy akompaniamencie gitary w wykonaniu tamtejszych gauczów. Nie przypadkiem jej nazwa nawiązuje do jednego z języków afrykańskich, gdzie oznacza „słowo” albo „gadatliwość”…No i Tango, w którym już, jak w prawdziwym tangu, rozbrzmiewa instrument emblematyczny dla tego gatunku: bandoneon. I każdy może ocenić, który etap tanga wybrzmiewa najbardziej w tej części: koniec wieku XIX, lata 30. czy raczej 60….
Wreszcie Villa Luro, utwór przeznaczony na gitarę i bandoneon, skomponowany w Lozannie, podczas jednego z tournée po Szwajcarii, pod koniec XX wieku przez argentyńskiego gitarzystę i kompozytora Tomása Gubitscha. Gubitsch to postać sytuowana na pograniczu (między innymi) rocka i tanga: grał zarówno w słynnej kapeli Invisible Luisa Alberta Spinetty, jak i koncertował z Piazzollą. Po zakończonym tournée z tym ostatnim, w 1977 roku, zmuszony do ucieczki przed argentyńską dyktaturą wojskową, osiada w Paryżu i tam współpracuje z wieloma muzykami tanga, jazzu czy muzyki współczesnej, komponując jednocześnie muzykę na potrzeby spektakli teatralnych, tanecznych czy kina. W 2005 roku po raz pierwszy wraca do Argentyny i zostaje uznany za jednego z najwybitniejszych współczesnych gitarzystów. Wychodzi z założenia, że różne gatunki muzyczne mogą pozostawać ze sobą w dialogu, a tradycyjne tango, jak przyznaje w jednym z wywiadów, zaczyna się od Piazzolli…
Ewa Stala
Track lista:
Astor Piazzolla – Histoire du Tango
- Bordel 1900
- Café 1930
- Nightclub 1960
- Concert d’aujourd’hui
Astor Piazzolla – Double Concerto Hommage à Liège
- Introducción
- Milonga
- Tango
Tomás Gubitsch
- Villa Luro
Wykonawcy:
Klaudiusz Baran
Artysta wszechstronny, obdarzony wyjątkową wrażliwością muzyczną.
Jego dokonania artystyczne zmieniły w Polsce postrzeganie akordeonu, wynosząc go do pozycji pełnoprawnego instrumentu kształtującego realny świat muzyczny. W swoich interpretacjach potrafi splatać pokorę wobec dzieła muzycznego, z bogactwem inwencji, osobistym pojmowaniem czasu w muzyce, wyjątkową sceniczną charyzmą, naturalnością ekspresji. Wartość jego muzycznych kreacji była wielokrotnie doceniana w entuzjastycznych recenzjach, nagrodach na konkursach instrumentalnych, nominacjach i nagrodach artystycznych.
W roku 2003 jako pierwszy akordeonista otrzymał nagrodę FRYDERYKA w kategorii Album Roku Muzyka Kameralna, za album „Astor Piazzolla – Tango” nagrany dla wytwórni SonyClassical, a w 2020 roku kolejne dwie statuetki w kategoriach: Album Roku Muzyka Symfoniczna oraz Najwybitniejsze Nagranie Muzyki Polskiej, za album „100 na 100. Muzyczne Dekady Wolności”. Ze swobodą porusza się w różnorodnym repertuarze wielu epok, największe jednak uznanie wzbudzają jego interpretacje muzyki najnowszej, w tym prawie 50 prawykonań dzieł solowych, kameralnych i z towarzyszeniem orkiestr, z których większość była mu dedykowana albo powstała z jego inspiracji. Jego wielką namiętnością jest argentyńskie tango, w szczególności związane z Astorem Piazzollą tango nuevo. Współtworzył i był liderem najsłynniejszych Klaudiusz Baran formacji tangowych takich jak Tangata Quintet czy Machina del Tango, kreujących polską kulturę tanga. Jako pierwszy akordeonista wystąpił jako solista z towarzyszeniem Orkiestry Filharmonii Narodowej, jak i większością najważniejszych polskich orkiestr. Wśród jego licznych partnerów w rozmaitych projektach muzyki kameralnej, znajdziemy takich mistrzów jak: I. Monighetti, R. Lakatos, J. Berger, K. A. Kulka i wielu innych.
W sobie tylko wiadomy sposób, potrafi połączyć aktywność artystyczną z działalnością pedagogiczną i organizacyjną. Jest profesorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. W 2016 roku został wybrany jej Rektorem, a w czerwcu 2020 ponownie na kadencję 2020-2024.
Klaudiusz Baran gra na bandoneonie firmy Hartenhauer (bandoneon-hartenhauer.de)
Michał Nagy
Profesor Akademii Muzycznej im. K. Pendereckiego w Krakowie, doktor habilitowany sztuki muzycznej. Urodził się w Warszawie. Studiował w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie i Konserwatorium Wiedeńskim. Jego nauczycielami byli J. Raczyński, M. Zalewski, R. Bałauszko i H. Wallisch. Jest laureatem międzynarodowych konkursów gitarowych w Fiuggi, Gdańsku, Krakowie i Tychach. Dwukrotnie był stypendystą Fundacji Kultury. Jest laureatem nagrody Województwa Małopolskiego ,,Ars Quaerendi” i odznaki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ,,Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Od 2008 roku jest kierownikiem artystycznym Międzynarodowych Warsztatów Gitarowych i Festiwalu Terra Artis w Lanckoronie. Występował na licznych festiwalach muzycznych (m.in. Warszawska Jesień, Carinthischer Sommer, Menuhin Festival Gstaad, Allegro Vivo, Styriarte, Kwartesencja, Śląska Jesień Gitarowa, Nuevo Mundo, Festiwal Muzyki Astora Piazzolli w Krakowie, Gitarre Wien, Wrocławski Festiwal Gitarowy, Muzyka na Szczytach, Emanacje).
Jako solista współpracował z orkiestrami: Filharmonii Narodowej,Filharmonii Krakowskiej, Leopoldinum, Sinfonietta Cracovia, Wrocławską Orkiestrą Kameralną Wratislavia, Concerto Avenna, Capella Bydgostiensis, Camerata Nova, Fresco Sonare i Chopin Academia Orchestra. Występował również z towarzyszeniem Kameralistów Filharmonii Narodowej, kwartetu smyczkowego Royal String Quartet i zespołu Wiener Instrumentalsolisten oraz jako członek zespołów New Tango Bridge i New Art Ensemble. Jest także współtwórcą i członkiem międzynarodowego kwartetu gitarowego Guitar 4mation, specjalizującego się w wykonaniach muzyki XX i XXI wieku, w tym między innymi repertuaru z pogranicza muzyki współczesnej i jazzu. Jest również członkiem zespołu Hirundo Maris, założonego przez A. Savall i P. U. Johansena (nagrania płytowe: „Il Viaggio d’Amore”/2015, „The Wind Rose”/2017). W roku 2020 Michał Nagy wydał solową płytę pt. „Fughetta”, zawierającą dedykowaną mu tytułową kompozycję P. Szymańskiego oraz utwory B. Brittena, S. Gubajduliny i A. Tansmana.
Michał Nagy gra na gitarach, które zbudowali Mario Rosazza Ferraris oraz Petr Matoušek.
Tarnowska Orkiestra Kameralna
Od 30 lat aktywnie działa na muzycznej mapie kraju, wykonując najwybitniejsze dzieła od baroku do muzyki współczesnej. Charakterystyczne brzmienie oraz brawura wykonawcza w połączeniu z subtelnością i szacunkiem w podejściu do wykonywanych dzieł, stały się wizytówką zespołu pracującego m.in. pod batutą Ł. Borowicza, M. Nesterowicza, T. Wojciechowskiego czy P. Wajraka. W programach koncertowych zespół dał się także poznać jako znakomity partner dla takich solistów jak m.in.: K. Danczowska, K. A. Kulka, K. Jakowicz, R. Kwiatkowski, Ł. Długosz czy A. Wodnicki. Ze znakomitym duetem solistów: Klaudiusz Baran & Michał Nagy zespół współpracuje od 2008 roku, wielokrotnie krzyżując swoje artystyczne drogi, co zwieńczone zostało wspólnym nagraniem płyty „Astor Piazzolla – Centenario” w 100. rocznicę urodzin Astora Piazzolli. Zespół ma na koncie 10 albumów, wśród których wyjątkowe miejsce zajmuje premierowe nagranie dzieł kameralnych A. Duranowskiego zrealizowane w Europejskim Centrum Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach. Orkiestra w licznych podróżach koncertowych odwiedziła m.in. Hiszpanię, Szwajcarię i Niemcy, biorąc także udział w europejskich festiwalach muzyki kameralnej.
Od 2011 roku kierownictwo artystyczne oraz kierunek rozwoju zespołu kreuje Paweł Wajrak – wybitny solista i kameralista, koncertmistrz Orkiestry Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie, współtwórca kwintetu PiazzoForte Ensamble oraz New Tango Bridge.
Skład orkiestry:
Skrzypce: Paweł Wajrak, Jan Kołodziejczyk, Beata Kwiatkowska-Pluta,
Justyna Pawłowska, Angelina Kierońska, Karolina Bartczyszyn-Południak,
Regina Szlachta, Justyna Dybek-Boczek
Altówki: Karolina Tomasik, Karolina Stasiowska, Karolina Drwięga
Wiolonczele: Anna Podkościelna-Cyz, Joanna Stasiak
Kontrabas: Duszan Korczakowski
Historia tego wydawnictwa rozpoczęła się w połowie lat 80-tych w małym pokoiku na osiedlu Tysiąclecia w Krakowie. Był to pokój mojego brata i kiedy tylko z niego wychodził, zakradałem się tam i godzinami słuchałem płyt z jego biblioteki. Były tam prawie wszystkie nagrania Beatlesów, Pink Floydów, polski rock i olbrzymia kolekcja muzyki poważnej, zwłaszcza klasycznej muzyki gitarowej. Chcąc nie chcąc, Krzysiek ukształtował mój gust muzyczny. Słuchałem tego, czego słuchał on. Z winyli, szpul i kaset magnetofonowych, i wreszcie (z wielką ekscytacją) z płyt CD. Pamiętam, były to Cztery Pory Roku Vivaldiego w krystalicznie czystej jakości, prosto z nowiutkiego odtwarzacza Denon. Wtedy chyba też nieświadomie postanowiłem zostać realizatorem nagrań.
Immersive Sound dedykuję Krzyśkowi, mojemu bratu. Niezwykle się cieszę, że label rozpoczyna działalność tą właśnie płytą.
Bardzo dziękuję Klaudiuszowi i Michałowi za zaufanie i możliwość uczestniczenia w tym niezwykłym projekcie.
Rafał Drewniany
Producent wykonawczy:
Rafał Drewniany – Immersive Sound; immersivesound.org
Rejestracja, miks, mastering:
Rafał Drewniany – DTS Studio
Projekt graficzny okładki:
Piotr Jakubowicz
Tłumaczenie wstępu:
Paulina Pietras-Jankowiak
Redakcja:
Anna Podkościelna-Cyz, Karolina Garlacz
Nagrań dokonano w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach w grudniu 2019 i styczniu 2021
